تکنولوژی چه تأثیرات منفی و مثبتی بر سلامتی دارد؟ (نکاتی برای استفاده درست) - وبلاگ چارگون

به گزارش وبلاگ چارگون، امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که فناوری های مختلف ما را احاطه نموده اند؛ از لپ تاپ ها، تبلت ها و گوشی های همراه گرفته تا فناوری هایی که اطلاعات زیادی درباره آن ها نداریم اما باعث پیشرفت های پزشکی، علمی و آموزشی شده اند. فناوری پدیده ای ماندگار در زندگی انسان ها است که همواره در حال توسعه است. هر فناوری نوینی که وارد زندگی ما می گردد، می تواند به بهبود زندگی یاری کند اما در برخی شرایط می تواند تهدیدی برای سلامت جسمی و روانی ما باشد.

در این مطلب به برخی از تأثیرات منفی فناوری اشاره می کنیم و برای استفاده بهینه از فناوری راهکارهایی را ارائه می دهیم. با وبلاگ چارگون مگ همراه باشید.

تأثیرات منفی فناوری روی سلامت جسم و روح

این روزها استفاده از فناوری، اجتناب ناپذیر است. ما برای انجام بیشتر کارها به اینترنت و وسایل هوشمند احتیاج داریم و ایجاد شرایطی مثل شیوع کرونا باعث شده که بیشتر به فناوری وابسته شویم. در این دوران روابط اجتماعی ما، کار کردن ما و حتی تحصیل کردنمان به اینترنت وابسته شده است. بنابراین بد نیست که از مضرات آن هم بدانیم تا میزان استفاده از محصولات فناوری را مدیریت کنیم. استفاده از تکنولوژی و امکانات جذابی که در اختیار ما می گذارد ممکن است آسیب های زیر را در پی داشته باشد.

1. آسیب های چشم

کارشناسان می گویند استفاده طولانی مدت از نمایشگرهای دیجیتالی مانند کامپیوتر، لپ تاپ و گوشی همراه می تواند به چشم آسیب برساند. اینگونه آسیب ها با علامت های زیر همراه هستند؛

• تاری دید
• خشکی چشم
• سردرد
• درد در ناحیه گردن و شانه

نور شدید صفحه نمایش، نور نامناسب محیط و فاصله ی نامناسب فرد تا صفحه نمایش، مهم ترین عواملی هستند که باعث ایجاد این آسیب ها می شوند. کارشناسان توصیه می نمایند برای پیشگیری از ایجاد آسیب های چشم نکته زیر را رعایت کنید؛

بعد از هر 20 دقیقه دیدنی صفحه نمایش، 20 ثانیه به چشمانتان استراحت دهید و در مدت استراحت به جایی که 6 متر با شما فاصله دارد نگاه کنید.

2. مسائل اسکلتی ـ عضلانی

در زمان استفاده از گوشی های هوشمند این احتمال وجود دارد که سر را در یک شرایط غیر طبیعی و متمایل به جلو نگه دارید. در این شرایط فشار زیادی به گردن، شانه ها و ستون فقرات وارد می شود.

مطالعه ای در سال 2017 که بر اساس خوداظهاری شرکت نمایندگان انجام شد نشان داد بین اعتیاد به استفاده از گوشی های هوشمند و مسائل گردن رابطه کاملا معینی وجود دارد.

مطالعه دیگری که سال ها پیش و در دهه 1990 انجام شد نشان داد که روبرو شدن نوجوانان با کمردرد و درد در ناحیه گردن و شانه افزایش پیدا نموده است. در همین مطالعه معین شد که علت این پدیده، افزایش استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی است.

بعلاوه استفاده افراطی از فناوری می تواند باعث ایجاد آسیب فشار تکراری (RSI) در انگشتان و مچ دست بشود.

اگر یکی از این دردها را تجربه می کنید، می توانید برای کاهش آن از اقدامات زیر یاری بگیرید؛

• از قاعده استراحت مکرر بهره ببرید یعنی چند نوبت و در فواصل زمانی معین استراحت کنید.
• در زمان استراحت تمرینات کششی انجام دهید.
• یک فضای کار ارگونومیک ایجاد کنید.
• هنگام استفاده از دستگاه ها، شرایط مناسب بدن را حفظ کنید.

اگر با این اقدامات درد کاهش پیدا نکرد، باید به پزشک مراجعه کنید.

3. مسائل خواب

استفاده از فناوری در اتاق خواب می تواند به چندین روش در خواب اختلال ایجاد کند. مطالعه ای در سال 2015 نشان داد قرار گرفتن در معرض نور آبی مصنوعی که از دستگاه ها منتشر می شود می تواند ترشح هورمون ملاتونین را کاهش دهد و نظم ساعت زیستی را مختل کند. این تأثیرات منفی باعث ایجاد اختلالات خواب می شوند که کاهش تمرکز در طول روز را در پی دارند.

بهتر است وسایل الکترونیکی را همراه خودتان به اتاق خواب نبرید. وجود آن ها در اتاق خواب شما را وسوسه می نماید و کنار گذاشتن آن ها برایتان سخت می شود. در این شرایط وقتی که تصمیم می گیرید بخوابید به این آسانی ها خوابتان نمی برد.

4. مسائل روانی

استفاده از شبکه های اجتماعی به شما یاری می نماید تا ارتباط بیشتری با دیگران داشته باشید. این ارتباط گسترده می تواند پیامدهای منفی هم داشته باشد. برای نمونه، مقایسه کردن خودتان با دیگران یکی از این پیامدهای منفی است که باعث می شود احساس کمبود یا تنهایی را تجربه کنید.

در مطالعه ای که به تازگی انجام شد بیش از 1700 نفر از افرادی که بین 19 تا 32 سال سن داشتند آنالیز شدند. در این مطالعه معین شد استفاده زیاد از شبکه های اجتماعی می تواند تمایل به انزوای اجتماعی را افزایش دهد.

در سال 2011 تعدادی از دانش آموزان دبیرستانی تحت مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه معین شد استفاده از اینترنت برای 4 درصد از شرکت نمایندگان مسائلی را ایجاد نموده است. پژوهشگران احتمال می دهند استفاده از اینترنت و بروز مسائلی مانند افسردگی، مصرف مواد مخدر و رفتار پرخاشگرانه با هم در ارتباط هستند. بعلاوه پژوهشگران این نکته را هم تذکر می دهند که دانش آموزان دبیرستانی و به ویژه آن هایی که بیشتر از اینترنت استفاده می نمایند ممکن است اطلاعات چندانی درباره این مسائل نداشته باشند.

مرور یافته های علمی در سال 2016 نشان داد استفاده از شبکه های اجتماعی با ایجاد اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب ارتباط دارد. شواهد علمی هم وجود این رابطه را تأیید می نمایند.

البته پژوهشگران می گویند مفید یا مضر بودن شبکه های اجتماعی به مسائلی که در آن ها مطرح می شود بستگی دارد. اما برای نتیجه گیری درباره عوامل مشکل ساز به پژوهش های بیشتری احتیاج است.

اگر استفاده از شبکه های اجتماعی باعث ایجاد افسردگی یا اضطراب در شما شده است، مدتی آن را متوقف کنید. شاید تغییرات مثبتی را مشاهده کنید.

تأثیرات منفی فناوری روی بچه ها

مطالعه ای در سال 2014 نشان داد که فناوری روی سلامتی بچه ها و نوجوانان تأثیر می گذارد. در این مطالعه معین شد که میزان تأثیر منفی فناوری روی سلامتی کمتر از خوردن غذاهای مضر نیست. از طرفی دیگر، استفاده صحیح از فناوری به میزان ورزش کردن در ارتقای سطح سلامتی مؤثر است.

پژوهشگران عامل اصلی این تأثیرات منفی را دیدنی طولانی مدت صفحه های نمایش می دانند. استفاده طولانی مدت از تلویزیون، بازی های ویدیویی و گوشی های هوشمند نمونه هایی از این رفتار مضر هستند. پژوهشگران در قالب یک نظرسنجی آنلاین و به صورت ناشناس مطالعه ای در این رابطه انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که والدین و مربیان باید به بچه ها یاری نمایند تا زمان دیدنی صفحه های نمایش را کاهش دهند. بچه ها باید درباره تأثیرات منفی این رفتار چیزهایی را یاد بگیرند.

بچه ها در مرحله مهمی از رشد فکری قرار دارند و در این شرایط بازی های خارج از خانه برای آن ها بهتر از سرگرم شدن با رسانه های الکترونیکی است. بچه ها در سن 2 سالگی می توانند صفحه های نمایش را دیدن نمایند اما نباید این تفریح جایگزین فرصت های مهم یادگیری از جمله بازی های خارج از خانه شود.

بر اساس نظر پژوهشگران، دیدنی زیاد صفحه های نمایش با بروز مسائل زیر در بچه ها مرتبط است؛

• مسائل رفتاری
• اختصاص زمان کمتری به بازی و عدم یادگیری مهارت های اجتماعی
• چاقی
• مسائل خواب
• پرخاشگری

مانند بزرگسالان، بچه های هم که وقت زیادی را با دستگاه های دیجیتال می گذرانند ممکن است با آسیب های چشم روبرو شوند و علائم این آسیب ها را تجربه نمایند. کارشناسان به والدین و مربیان توصیه می نمایند که مراقب علائم آسیب های چشم در بچه ها باشند و در صورت مشاهده این علائم، بچه ها را به استراحت های مکرر تشویق نمایند. بچه ها باید بیشتر به چشم خودشان استراحت دهند.

در سال 2018 تعدادی از نوجوانان 15 و 16 ساله تحت مطالعه قرار گرفتند. این مطالعه بر اساس خوداظهاری دانش آموزان شرکت نماینده و در یک دوره 24 ماهه انجام شد. این دانش آموزان 14 فعالیت مختلف را در رسانه های دیجیتال پیگیری می کردند. در این مطالعه معین شد استفاده زیاد از رسانه های دیجیتال می تواند شرایط بروز اختلال کم توجهی ـ بیش فعالی (ADHD) را فراهم کند. البته برای تأیید این رابطه علت و معلولی باید پژوهش های بیشتری انجام شود.

زمان های توصیه شده برای دیدنی صفحه های نمایش با توجه به سن بچه ها

کارشناسان برای مدت زمان استفاده از رسانه ها به وسیله بچه ها، رعایت نکات زیر را توصیه می نمایند؛

• تا قبل از رسیدن به 18 ماهگی: به غیر از برقراری تماس تصویری، دیدنی صفحه های نمایش مجاز نیست.
• از 18 ماهگی تا 2 سالگی: دیدنی برنامه های مناسب در کنار والدین و مربیان اشکالی ندارد.
• 2 سالگی تا 5 سالگی: روزانه یک ساعت می توانند صفحه های نمایش را در قالب برنامه های مناسب دیدن نمایند.
• از 6 سالگی به بعد: با هدف استفاده از رسانه های مناسب با زمان بندی معین، برای آن ها برنامه ریزی کنید. برنامه را به گونه ای تنظیم کنید که استفاده از رسانه ها با رفتارهای سلامت محور مانند خواب کافی و ورزش تداخل نداشته باشند.

بعلاوه کارشناسان توصیه می نمایند والدین و مربیان زمان هایی مانند وقت شام و مکان هایی مانند اتاق خواب را زمان ها و مکان های بدون رسانه معین نمایند.

تأثیرات مثبت فناوری

فناوری، تقریبا در همه بخش های زندگی ما وارد شده است و شاید در بسیاری از موارد به نقش فناوری در زندگی خودمان توجه نکنیم. فناوری می تواند در حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی ما نقش داشته باشد و در این زمینه به ما یاری کند. با هم تعدادی از راهکارهای مرتبط با تأثیرات مثبت فناوری را مرور می کنیم.

• اپلیکیشن هایی برای پیگیری شرایط بیماران مبتلا به بیماری های مزمن و انتقال اطلاعات حیاتی به پزشکان
• اپلیکیشن هایی برای ثبت و ارزیابی اطلاعات مربوط به رژیم غذایی، برنامه ورزشی و سلامت روانی
• مشاهده پفراینده الکترونیک بیمار به صورت آنلاین و اطلاع از سوابق پزشکی و نتایج آزمایش ها
• معاینه مجازی بیمار
• تجویز و دریافت آنلاین نسخه های درمانی
• آموزش آنلاین و سهولت در انجام پژوهش ها
• تقویت روابط اجتماعی و بهبود احساسات مرتبط

راهکارهایی برای استفاده بهینه از فناوری

با هر پیشرفت تازه، استفاده ما از فناوری راحت تر و بیشتر می شود و این فرایند می تواند تا جایی ادامه پیدا کند که باعث گرفتاری ما بشود. اگر به این مرحله برسیم، تأثیر آن را در فکر و جسم خودمان مشاهده می کنیم. بنابراین باید تا چه میزان از فناوری استفاده کنیم؟

پاسخ این پرسش به شرایط افراد بستگی دارد اما اگر نشانه های زیر را مشاهده می کنید، بیش از حد به فناوری متکی هستید؛

• سایر اعضای خانواده یا دوستانتان به استفاده شما از فناوری اعتراض می نمایند.
• فناوری باعث شده تا در روابط حضوری خودتان توجه کافی نداشته باشید و همراه یا همراهانتان را نادیده بگیرید.
• فناوری در کارهایتان تداخل ایجاد نموده است.
• به علت استفاده از فناوری با کمبود خواب روبرو شده اید یا فعالیت بدنی کافی ندارید.
• استفاده از فناوری باعث ایجاد استرس یا اضطراب شده است.
• نتیجه استفاده از فناوری، بروز عوارض جانبی جسمانی مانند سردردهای تنشی، آسیب های چشمی و دردهای عضلانی شده است.
• وقتی استفاده از فناوری را آغاز می کنید، نمی توانید آن را متوقف کنید.

اگر این نشانه ها برای شما آشنا هستند و به این نتیجه رسیده اید که زمان کمتری را به دیدنی صفحه های نمایش اختصاص دهید، می توانید از راهکارهای زیر یاری بگیرید؛

• اپلیکیشن های غیرضروری را پاک کنید.
• برای استفاده از وسایل الکترونیک، زمانی محدود و معین را معین کنید.
• مقداری از زمان دیدنی صفحه های نمایش را به ورزش اختصاص دهید.
• وسایل الکترونیک را از اتاق خواب دور کنید و حتی برای شارژ کردن، آن ها را در اتاق دیگری قرار دهید.
• هنگام خواب، ساعت ها و وسایلی که تابش نور دارند را به سمت دیوار بچرخانید.
• هنگام غذا خوردن از وسایل الکترونیک استفاده نکنید.
• روابط اجتماعی حضوری را به روابط اجتماعی آنلاین ترجیح دهید.

اگر مسؤولیت نگهداری و مراقبت از بچه ها بر عهده شما است، می توانید از راهکارهای زیر یاری بگیرید:

• زمان دیدنی صفحه های نمایش را محدود کنید. فقط در ساعت های معینی از روز به بچه ها اجازه استفاده بدهید و در زمان وعده های غذایی و بعلاوه قبل از خواب مانع استفاده آن ها بشوید.
• شما باید بدانید که بچه ها چه استفاده هایی از این وسایل می نمایند. اپلیکیشن ها و بازی های آن ها را آنالیز کنید. بچه ها را تشویق کنید به جای وقت گذاشتن برای برنامه هایی که فقط سرگرم نماینده هستند، از برنامه های آموزنده استفاده نمایند.
• در بازی ها و استفاده از اپلیکیشن ها با بچه ها مشارکت کنید.
• استفاده از مزیت کنترل والدین می تواند به شما یاری کند.
• مطمئن شوید بچه ها به صورت منظم بازی های خارج از خانه و همراه با فعالیت بدنی را انجام دهند.
• بچه ها را تشویق کنید دوستی های حضوری را به دوستی های آنلاین ترجیح دهند.

جمع بندی

فناوری بخشی از زندگی ما است که تأثیرات مثبت و منفی آن به چگونگی استفاده ما برمی شود. اگر از فناوری به شکلی صحیح استفاده شود تأثیرات مثبت و فواید آن بیشتر از تأثیرات منفی و مضراتش است. امروزه فناوری نقش مهمی در آموزش، بهداشت و رفاه عمومی ایفا می نماید.

آشنایی با تأثیرات منفی فناوری و عوامل ایجادنماینده آن ها به شما یاری می نماید که برای کاهش این تأثیرات منفی اقداماتی انجام دهید و همچنان از جنبه های مثبت فناوری لذت ببرید.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت وبلاگ چارگون مگ را بخوانید.

منبع: Healthline